Dla większości konstruktorów pracujących w oprogramowaniu CAD tworzenie dokumentacji jest ostatnim, najbardziej żmudnym etapem pracy nad projektem. Wielu ze zniecierpliwieniem czeka na czasy gdy dokumentacja nie będzie już niezbędna dla produkcji. Już teraz dostępnych jest dużo usprawnień umożliwiających zapisywanie najbardziej niestandardowych informacji produkcyjnych w pliku modelu. Mimo to niewiele firm, odważyło się na zrezygnowanie z płaskiej dokumentacji na rzecz przekazywania informacji w plikach CAD. Etapem przejściowym dla wielu niecierpliwych może być automatyzacja tworzenia dokumentacji. Nauka i wykorzystywanie niektórych technik może nie tylko skrócić czas poświęcony na tworzenie dokumentacji ale również znacznie pomóc w adaptacji siebie, współpracowników oraz modeli do nowego podejścia w oznaczaniu cech produkcyjnych.
Wpis ten koncentruje się przede wszystkim na przedstawieniu możliwości automatyzacji procesu tworzenia dokumentacji oraz scentralizowaniu danych do pliku modelu. Przedstawimy zagadnienia związane z opisami 3D, połączeniem parametrów/iProperty z opisami 3D, opisami wymiarowymi i sposobami ich tworzenia, reprezentacjami widoków i ich połączeniem z opisami 3D. Po omówieniu opisów 3D skupimy się na ich wykorzystywaniu na dokumentacji płaskiej na różnych widokach. Ostatnią kwestią pozostanie automatyzacja, czyli wykorzystywanie formatów arkuszy do tworzenia arkuszy ze skonfigurowanymi widokami zsynchronizowanymi z reprezentacjami widoków (nowość Autodesk Inventor 2022).
1. Opisy 3D
W środowisku Autodesk Inventor na wstążce zarówno w środowisku części jak i zespołu opisom poświęcona została cała jedna zakładka – Opis. Znajdziemy na niej wiele poleceń służących do tworzenia zarówno prostych słownych opisów jaki i specjalistycznych, znormalizowanych oznaczeń.
W trakcie pracy najczęściej korzystamy z polecenia Wymiar, które pozwala na tworzenie wymiarów wybranej geometrii na wybranej płaszczyźnie w przestrzeni. Poza tym mamy do dyspozycji polecenia umożliwiające umieszczanie oznaczeń wykończenia powierzchni, tolerancji wykonania bądź oznaczenia otworów na linii odniesienia.
Charakterystyczna z punktu widzenia dokumentacji płaskiej jest również Uwaga ogólna. Tekst umieszczony za jej pomocą w jednym z narożników obszaru roboczego w kolejnych etapach może automatycznie zostać umieszczony w narożniku arkusza. Kojarzyć się on może z uwagami dotyczącymi wykończenia, malowania lub hartowania elementu w procesie produkcji.
2. Parametry/iProperty w opisach 3D
Umieszczając uwagi ogólne lub tekst na linii odniesienia w oknie formatowania tekstu warto zauważyć, że mamy możliwość umieszczania w notatce zarówno właściwości iProperty jak również parametrów modelu. Dzięki temu możemy w trakcie modelowania zwracać uwagę na szczególne parametry elementu.
3. Wymiarowe opisy 3D
Wybierając polecenie Wymiar możemy już w środowisku części oznaczać istotne z technologicznego punktu widzenia wymiary. Ponieważ tworzone za pomocą tego polecenia wymiary zawsze są wymiarami 3d to program będzie proponował płaszczyznę opisu która nie zawsze będzie nam odpowiadała. Opcje zmiany płaszczyzny opisu znajdziemy w menu podręcznym, gdzie znajduje się również informacja mówiąca, o tym że za pomocą klawisza Spacji możemy przełączać się na kolejną potencjalną płaszczyznę opisu oraz że naciskając klawisz Shift możemy wskazać niestandardową płaszczyznę, na której możemy umieścić opis.
Oczywiście z umieszczaniem wymiarów na różnych płaszczyznach wiąże się bardzo ważna kwestia: rzutowanie wymiarów. Tworząc wymiary 3d należy pamiętać, że wymiary te są pochodną wymiarów na dokumentacji płaskiej. Znaczy to, że w przypadku krzywej w przestrzeni przedstawiają one długość tej krzywej w rzucie na płaszczyznę opisu.
Bardzo pomocną funkcjonalnością dotyczącą opisów jest możliwość tworzenia ich korzystając z wymiarów w szkicach modelu. Będąc w modelu możemy wybrać pojedynczy szkic bądź operację i z menu podręcznego wybrać polecenie „Pokaż wymiary”. Następnie zaznaczając wymiary wskazać kilka z nich i korzystając z menu podręcznego wybrać opcję Utwórz opis 3D. Dzięki tej funkcjonalności z każdego wybranego wymiaru w tym samym miejscu i na płaszczyźnie szkicu utworzony zostanie opisowy wymiar. Jeżeli w trakcie tworzenia szkiców w modelu będziemy mieć na uwadze to, że każdy wymiar zostanie w przyszłości wykorzystany do utworzenia opisu 3D, a ostatecznie powstanie z niego wymiar w dokumentacji to nabierając odpowiedniego doświadczenia możemy znacznie ułatwić sobie naszą pracę.
4. Opisy 3D w reprezentacjach widoku
Część osób po utworzeniu kilkunastu wymiarów najprawdopodobniej zacznie narzekać na nieczytelność modelu i słusznie. Ilość pojawiających się „pływających” tekstów i linii wymiarowych znacząco pogarsza widoczność i przeszkadza w ewentualnej edycji. Na szczęście jest i na to rozwiązanie. Jedyne co należy wiedzieć to to, że reprezentacje widoku również zarządzają widocznością opisów 3D.
Jeżeli ktoś się kiedyś zastanawiał po co w domyślnym szablonie części znajdują się reprezentacje „Przód”, „Góra”, „Prawo” i „Izometryczny”, to właśnie teraz uzyska na to pytanie odpowiedź. Można wykorzystywać te widoki do poruszania się w środowisku części i zapisywania różnych stanów wyświetlania szkiców, elementów konstrukcyjnych bądź wyglądów brył. Jednak my pójdziemy o krok dalej i będziemy chcieli wykorzystać te widoki do tworzenia widoków rysunkowych. Słusznie niektórym mogły się te predefiniowane nazwy kojarzyć z trzema pierwszymi rzutami na dokumentacji płaskiej. Korzystając na przykład z reprezentacji „Przód” możemy włączyć do widoczności te opisy, które chcemy aby pojawimy się na rzucie z przodu na dokumentacji. Analogicznie postąpimy dla pozostałych widoków. W razie konieczności możemy tworzyć dodatkowe widoki przeznaczone na przykład do opisywania detali bądź przekroju. Warto przy tej okazji zauważyć, że jeżeli chcielibyśmy utworzyć widok detalu w większym przybliżeniu, to istnieje możliwość przypisania różnych skal opisów dla różnych widoków. Dzięki temu detal nie zostanie przesłonięty przez własne wymiary 3D.
Kolejną kwestią ułatwiającą nam życie, a nie wszyscy o niej wiedzą, jest blokowanie reprezentacji widoków. Tak jak w przypadku dodawania komponentów do zespołu tak i w przypadku dodawania opisów w środowisku części nowo dodany element pojawi się we wszystkich odblokowanych reprezentacjach widoku. Dlatego też jeżeli mamy już utworzonych kilka widoków warto jest zablokować te gotowe widoki. Dzięki temu nie będziemy musieli sprawdzać, czy jakiś nowo utworzony opis nie pojawi się niepotrzebnie, w którymś z gotowych już widoków.
5. Wykorzystanie opisów 3D na widokach dokumentacji
Jak już włożona została praca na umieszczenie wymiarów jako opisy 3D, nadszedł czas wykorzystać je aby zmniejszyć wkład pracy nad dokumentacją. Na początek skupimy się nad uwzględnianiem tych opisów w utworzonych już widokach. Klikamy PPM na widok w dokumentacji i z menu podręcznego wybieramy polecenie „Pobierz opisy modelu”. Powinno pojawić się nam okno z dwiema zakładkami: „Wymiary szkicu i elementu” oraz „Opisy 3D”. Korzystanie z zakładki „Wymiary szkicu i elementu” jest półśrodkiem i w dużym skrócie polega na tym, że wyświetlone zostają wszystkie wymiary ze wszystkich szkiców modelu i z tej sporej ilości wymiarów wybieramy te, które chcemy żeby zostały uwzględnione na danym widoku. Nas jednak interesować będzie druga zakładka czyli „Opisy 3D”. Tutaj pierwsze co powinniśmy zobaczyć to lista rozwijana z reprezentacjami widoków. Można zauważyć, że lista ta jednak nie jest pełna. Nie są w niej uwzględnione widoki, które są prostopadłe do aktualnego wyrównania widoku. Z tej listy możemy na przykład wybrać, że dla pierwszego widoku chcemy uwzględnić wszystkie opisy z reprezentacji „Przód”. Poniżej tej listy widzimy grupę pól wyboru pozwalających na przefiltrowanie opisów i wybranie np. samych wymiarów. Jeżeli nie wybierając żadnego wymiaru z wyświetlonych na widoku wybierzemy przycisk OK lub Zastosuj to uwzględnione zostaną wszystkie wymiary. Jeżeli wcześniej wybierzemy jeden lub kilka wymiarów to tylko te wybrane zostaną uwzględnione.
6. Wykorzystanie formatów arkuszy do tworzenia arkuszy
Ostatnią funkcjonalnością, którą możemy wykorzystać do przyśpieszenia tworzenia dokumentacji są formaty arkuszy. Już od kilku wersji Autodesk Inventor w przeglądarce znajduje się folder „Formaty arkuszy”. Dzięki nim mogliśmy klikając PPM i wybierając z menu podręcznego „Nowy arkusz” wskazać plik modelu i program zgodnie z danym formatem tworzył odpowiednie rzuty. Od wersji 2021 w oknie tworzenia nowego rysunku zauważamy podgląd wszystkich formatów w danym szablonie i możemy od razu tworzyć dokumentację w wybranym formacie. Nie ma konieczności tworzenia najpierw pustej dokumentacji.
Warto wiedzieć, że formaty arkuszy zapisują wszystkie rzuty ale nie uwzględniają przekrojów ani szczegółów więc o takie charakterystyczne elementy będziemy musieli sami zadbać. Taka kolej rzeczy wynika oczywiście z faktu, że są to widoki, które zazwyczaj wynikają bezpośrednio z geometrii opisywanego elementu, a tej geometrii nie jesteśmy w stanie w żaden sposób przewidzieć.
7. Utworzenie szablonu
Do niedawna jedyną możliwością na scalenie wymienionych wcześniej funkcjonalności było wykorzystanie dość złożonych reguł iLogic bądź nawet API i wstawianie opisu po opisie do każdego z widoków rysunkowych. Z ratunkiem przyszła nowa wersja Autodesk Inventor 2022 w której otrzymaliśmy duże usprawnienie w tworzeniu nowych arkuszy. Od tej wersji widoki posiadają opcję uwzględniania opisów 3D zgodnie z aktywną reprezentacją widoku. Kolejną bardzo ważną aktualizacją jest zapamiętywanie reprezentacji widoków różnych widoków. Jeszcze w wersji 2021 wszystkie widoki automatycznie generowane były w reprezentacji Główna. Teraz formaty arkuszy zapisują zarówno reprezentację jak i ich skojarzenie oraz nowo dodane opcje.
Żeby skonfigurować szablon rysunkowy dla przykładowo 4 widoków musimy:
- przygotować model ze zdefiniowanymi reprezentacjami widoku(najlepiej stworzyć je w szablonie części);
- utworzyć nową dokumentację korzystając z przygotowanego modelu, utworzyć wybrane przez nas widoki/rzuty, ustawić odpowiednie, skojarzone reprezentacje;
- włączyć uwzględnienie opisów 3D;
- utworzyć nowy format arkusza;
- zapisać rysunek jako szablon.
Najlepiej przygotować kilka różnych formatów, mogą się one różnić wielkością arkusza, wielkością modelu, wielkościami widoków, rozsunięciami widoków. Dzięki temu będziemy mieć możliwość wyboru i najprawdopodobniej pozwoli to na lepsze wpasowanie się w daną sytuację.
Tak utworzony format arkusza zapamiętuje ustawienia, pozycję i dostosowuje skalę widoków do rozmiaru elementu. Dla niektórych, niestandardowych elementów tak zdefiniowane ustawienie może być niewystarczające ale na pewno jest to duże usprawnienie dla większości standardowych elementów.
Mając w ten sposób przygotowany szablon przy tworzeniu dokumentacji od razu mamy ustawione odpowiednio widoki, a każdy widok ma już wstawione wszystkie wymiary i opisy zgodnie z reprezentacją widoku w części. Taka organizacja w pracy od wersji Autodesk Inventor 2022 pozwala na znaczne zmniejszenie czasu pracy nad dokumentacją lub tak jak wspomniano we wstępie, to dobry etap przejściowy przed całkowitym zrezygnowaniem z dokumentacji na produkcji.
Warto tutaj też wspomnieć, że automatycznie dopasowywana skala zależy od domyślnych skal w aktywnym stylu, więc warto jest uzupełnić je o bardziej niestandardowe skale.
Kolejnym krokiem może być wykorzystanie reguł iLogic do tworzenia arkuszy dla wszystkich komponentów w zespole a kto wie, może Autodesk zaskoczy nas i w kolejnej wersji dostaniemy taki mechanizm jako kolejną nowość.
Poniżej przedstawiamy kod wykorzystany w tej krótkiej ale jakże pomocnej regule:
'Get assembly document
Dim masterAssemblyDoc As AssemblyDocument
masterAssemblyDoc = ThisApplication.ActiveDocument
'Define new drawing document by default template
Dim oDrawDoc As DrawingDocument
oDrawDoc = ThisApplication.Documents.Add(DocumentTypeEnum.kDrawingDocumentObject, _
ThisApplication.FileManager.GetTemplateFile(DocumentTypeEnum.kDrawingDocumentObject))
'Read definition of sheet format
Dim oFormat As SheetFormat
oFormat = oDrawDoc.SheetFormats.Item("Arkusz A3 ISO 3+1")
'Iterate through all assembly reference documents
For Each aDoc As Document In masterAssemblyDoc.ReferencedDocuments
'Create a new sheet based on the sheet format and using reference document
Dim oSheet As Sheet
oSheet = oDrawDoc.Sheets.AddUsingSheetFormat(oFormat, aDoc)
Next